In de Nederlandse stad Delft is de Vermeertoren geopend. Het nieuwe complex heeft niet alleen een woonfunctie, maar omvat ook een zorgcentrum en een wijkcentrum. Daarenboven is er ook het ziekenhuis Reinier De Graaf gevestigd. Dat is drie dagen per week geopend voor onder meer bloedafnames en andere kleine medische verzorging toe te dienen. Met de bouw werd in 2005 begonnen.

Arie Bakker, bestuurder van de zorginstelling, merkt op dat de Vermeertoren de toekomst van het wonen vormt. Met het nieuwe wijkcentrum willen de initiatiefnemers naar eigen zeggen voor een grotere verbondenheid tussen de bewoners. Met zijn 23 verdiepingen en 74 meter is de Vermeertoren het hoogste residentiële complex van Delft. De toren neemt de 76ste plaats in op de lijst van hoogste gebouwen van Nederland en is het op vijf na hoogste gebouw van Delft.

De Vermeertoren ligt in de Dr. Kuyperwijk, een wijk uit de jaren zestig ten noordwesten van het centrum van Delft. De tweede tot de achttiende verdieping bestaan uit huurflats. Per verdieping zijn er drie luxeflats ingericht. De bovenste etages zijn koopwoningen. Onder de toren ligt een parkeergarage. De bouw kende een kleine vertraging, omdat twee buurtbewoners bezwaar tegen de bouw hadden ingediend. Het ontwerp van de toren is van de hand van het architectenbureau Geurst & Schulze.

Hilde Crevits, Vlaams minister van energie, lanceert het project ‘Energiebewuste Architecten’. Het betreft een opleiding, in samenwerking met de twee architectenorganisaties NAV en BVA, die kandidaat-bouwers in de gelegenheid stellen architecten te vinden die ervaring hebben met deze materie of zich inzetten voor het ontwerpen van woningen met een laag energieverbruik.

Minister Crevits heeft voor een project 180.000 euro ter beschikking gesteld. Oktober, de Maand van Energiebesparing, wil de minister samen met de twee architectenorganisaties vijfhonderd architecten bekend te maken die zich actief energiebewust wensen in te zetten. Deze architecten zullen bij NAV en BVA een label kunnen krijgen op basis van toonaangevende ervaring of door het volgen van een speciaal opleidingsproject.

Er zal een cursus worden georganiseerd in elke Vlaamse provincie. In Oost-Vlaanderen zullen er twee reeksen worden gegeven, want traditioneel zijn er in die provincie meer architecten die een opleiding volgen. De architecten die het label zullen ontvangen, mogen die erkenning van hun specifieke beroepskwalificatie gedurende een tijdsperiode van twee jaar houden. (HJL)

De modernistische villa van architect Lucien Engels mag rekenen op een positieve nota van het gemeentebestuur van Zemst om beschermd te worden. Deze villa is gesituëerd aan Populierendreef 6 in Elewijt. Minister Dirk Van Mechelen, bevoegd voor ruimtelijke ordening, woonbeleid en onroerend erfgoed, heeft de beslissing genomen dat er meer aandacht moet worden besteed aan bescherming van recente architectuur.

Om die reden heeft een werkgroep de beslissing genomen om gebouwen of woningen na de tweede wereldoorlog te selecteren die zij wensen te beschermen als monumen. Lucien Engels behoort tot de generatie van modernisten die na de tweede wereldoorlog waren afgestudeerd. Zijn woning, gebouwd in 1958, is een typisch voorbeeld van de naoorlogse modernistische villa binnen het architecturale gebeuren. Voor Engels was dit een orgelpunt uit zijn carrière.

Het gebouw vertoont strakke lijnen en maakt gebruik van de in 1958 moderne materialen, met
opmerkelijk veel glas. De woning met zijn omliggende tuin worden nu als monument voorgedragen Het schepencollege van Zemst heeft geen bezwaar dat deze villa op de ontwerplijst van te beschermen monumenten wordt geplaatst. Normaal vergt het één jaar wachttijd voor dat een beslissing wordt toegekend. (HJL)

De stad Moskou in Rusland krijgt er een nieuw gebouw bij. Het ‘Eiland van kristal’ moet in 2014 klaar zijn. Het wordt niet het hoogste maar wel het grootste bouwproject ter wereld. De Britse Lord Norman Foster is de architect van dit extravagant stuk stedenbouw.
Het stadsbestuur van Moskou gaf recent zijn toestemming voor de ontwikkeling van een nieuw stadsdeel, gevestigd in één gebouw op het Nagatino-schiereiland aan Moskva, op 7,5 km van het Kremlin.

Het ‘Eiland van kristal’ wordt 450 meter hoog. De basis is heel breed. Die zal 620 meter lang worden. Zo lijkt het gebouw op een grote tent. De buitenkant bestaat uit staal en glas. Beneden komt een park met veel groen. In het gebouw is plaats voor theaters, museums, hotels, flats en scholen. Dankzij de toepassing van veel zonnepanelen, windturbines en een geavanceerd ventilatiesysteen is het de bedoeling dat ook dit gebouw uiteindelijk in de categorie ZERO-Energy kan worden geplaatst.

Volgens de architect Norman Foster wordt dit “de trekpleister en het embleem van Moskou in de 21ste eeuw.” Sommige mensen zijn echter minder enthousiast en noemen het gebouw o.a. “een dahlia in netzakje”, “opgetuigde kerstboom” of “gigantische vliegende schotel”.
Foster heeft al meerdere grootse projecten op zijn naam staan waaronder het viaduct van Millau in Frankrijk en de verbouwing van de Rijksdag in Berlijn.

Het voorbije jaar heet het Nederlands Architectuurinstituut (NAI) 148.000 bezoekers over de vloer gekregen. Dat is een nieuw record in de geschiedenis van het instituut. De groei is vooral te danken aan de succesvolle overzichtstentoonstelling over Le Corbusier. Bovendien leidden ‘Rotterdam 2007 – City of Architecture’ en de ‘Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam’ tot veel extra bezoekers.

Het NAI stelt ook in de toekomst een actieve rol te willen blijven spelen binnen de ontwikkeling van de architectuur als vakmatige discipline, als cultuurdrager en als economische activiteit. Het NAI moet volgens directeur Ole Bouman een huis van de architectuur worden, waar iedereen die een rol speelt in de inrichting van Nederland en het betrokken publiek zich graag laat zien.

Het nieuwe NAI-seizoen gaat van start tijdens de Rotterdamse Museumnacht op zaterdag 1 maart. Dan wordt ‘Happening’, een serie evenementen over het leven in de stad, voorgesteld De evenementen, variërend van concerten, theatervoorstellingen en interactieve videoprojecties tot een restaurant, vinden plaats in en om een architectuurinstallatie, die door architect Wiel Arets speciaal voor het NAI is ontworpen.

Rond de Olympische Zomerspelen in Peking presenteert het NAI de tentoonstelling ‘Olympische Odyssee’ over het uitzicht van Nederland als het in 2028 de Olympische Spelen zou organiseren.

Donderdag 20 december krijgt de stationskoepel van Antwerpen-Centraal een nieuwe torenspits. Een uitzonderlijk lange kraan zal de piek van het Astridplein over het dak 75 meter omhoog tillen. Ondertussen is de nieuwe marmeren vloer in de stationshal klaar en dus kunnen vanaf morgenvoormiddag alle toegangen tot de stationshal terug definitief open. Het ultieme renovatieproject voor het stationsgebouw Antwerpen-Centraal dat vanaf midden mei startte, zal midden 2009 volledig klaar zijn. De NMBS-Holding duidde haar studiebureau Eurostation aan als bouwheer voor het project dat ruim 6 miljoen euro zal kosten.

Tijdens de eerste renovatiefase komt de stationskoepel aan de beurt. Omdat de buitenzijde moeilijk bereikbaar is om lekken in het leien dak te herstellen, wordt een dakbedekking in roodkoper gelegd. Tijdens een inspectie bleek dat de torenspits ernstig aangetast is door corrosie en aan vervanging toe. De aannemers Van Laere en Verstraete&Vanhecke hebben een nieuwe monumentale kopie gemaakt. Nu moet de piek op de 75 meter hoge stationskoepel worden getild. Er bleek geen hoogtewerker in België beschikbaar die hoog genoeg is en ver genoeg over de koepel kan reiken om deze klus te klaren.

Daarom laat de aannemer een speciale kraan aanrukken op het Astridplein die de piek niet alleen 100 meter hoog kan tillen maar bovendien met een kraanbalk 40 meter over het stationsdak kan zwenken. De 7, 5 meter hoge torenspits krijgt een fraaie mantel van vergulde blaadjes. Dit is de monumentale bekroning van het hoogste gedeelte van de stationskoepel dat als een lantaarn op de Middenstatie staat. Ondertussen krijgt de binnenzijde van de stationskoepel eveneens een grondige opfrisbeurt.

De muren worden gereinigd door het aanbrengen van een pasta die de vervuiling opslorpt. Na twee dagen kan de vuilafzetting worden afgeveld zonder de stenen te beschadigen. Tegen de zomer 2008 kan het stalen werkplatform dat sinds 1999 de lichtinval in de stationshal belemmert, worden weggenomen. Beneden in de hal is de nieuwe marmeren vloer teruggelegd volgens het oorspronkelijke kleurenpatroon. Het mooie vloermotief geeft mee glans aan het waardevolle historische patrimonium van de Antwerpse spoorwegkathedraal. De stationsingangen aan het Astridplein en De Keyserlei kunnen na deze werkzaamheden vanaf terug open.

Begin november werd gestart met de renovatie van de buitengevels. Gedurende 9 maanden worden de nodige herstellingen op een stelling uitgevoerd aan de gevel Astridplein. In 2005 werden de buitengevels van het gebouw gecontroleerd en het onderhoudswerk in kaart gebracht. Er zal onder meer gebruik worden gemaakt van de consolidatietechniek waarbij scheuren in de natuurstenen worden gehecht met een roestvrij stalen staaf die verankerd wordt met epoxyhars. Na de renovatie van de gevel aan het Astridplein, komen de gevels van De Keyserlei en de Zoo aan de beurt.

Het station werd in 1975 beschermd als monument. Vanaf toen levert de spoorwegmaatschappij continue inspanningen om het monument te restaureren. De restauratie van de spoorhal boven de perrons startte in 1992 en was klaar bij de start van de bouw van de noord-zuidverbinding in 1998. De Antwerpse Spoorwegkathedraal werd in 1899 gebouwd met poreuze natuursteen wat de gevels onderhoudsintensief maakt. In 1993 gebeurde een grondige restauratie- en opfrisbeurt die 185 miljoen Belgische frank kostte. Daarbij werd de vuilafzetting van 85 jaar in de grote hal en op de buitengevels De Keyserlei en Astridplein weggepoetst met een speciale gevelgumming.

De Prijs Bouwheer 2007 werd binnengehaald door AG Vespa, het vastgoed- en ontwikkelingsbedrijf van de stad Antwerpen. De stad won de prijs in de categorie geïntegreerde opdracht voor haar beleid tegen verkrotting. De stad kocht sinds 2004 16 leegstaande en/of verwaarloosde panden op in moeilijke buurten. Na verbouwing of heropbouw verkocht de stad de huizen terug. Op die manier kan Antwerpen een concreet instrument in handen krijgen om de heropleving van de buurt te verconcretiseren en realiseren. AG Vespa deed een beroep op een pool van 10 jonge architecten voor de architecturale ingrepen in de gebouwen.

Andere laureaten voor de Prijs Bouwheer waren in de categorie nieuwbouw het Gemeentebestuur van Merksplas voor de bouw van een gemeenschapscentrum, in de categorie herbestemming won Antwerpen nog een prijs met de restauratie en renovatie van het Felixpakhuis tot het stadsarchief van de stad. Voorts ging een overwinning naar het stadsbestuur van Oostende voor het Maria Hendrikapark in de categorie publieke ruimte en als laatste kreeg ook de stad Gent een prijs in de categorie Kunst in opdracht voor het project Blinde Muren.

De Prijs Bouwheer 2007 wordt uitgegeven door de Vlaamse bouwmeester en wil voorbeeldig bouwmeesterschap bij overheidsopdrachten aanmoedigen en belonen.

In het Brusselse gewest bevinden zich een groot aantal leegstaande kantoren. Uit een studie van het Onderzoeksbureau in Ruimtelijke Ordening blijkt nu dat heel wat van die ongebruikte kantoorruimtes kunnen omgebouwd worden tot woonruimtes. Momenteel werden al zestig kantoorgebouwen omgevormd tot appartementsgebouwen.

Toch zal de komende jaren meer kantoorruimte bijgebouwd worden. Daarom is het belangrijk de lege ruimte te benutten. Veel van de leegstaande kantoorgebouwen zouden verouderd zijn om nog als werkplaats dienst te doen.

Van de onderzocht kantoorgebouwen zouden 121 buildings geschikt zijn om tot woonruimte om te bouwen. Als dat gebeurt, komen er zo’n 3.200 woningen bij in Brussel. Vooral aan de Louizalaan en aan de noordelijke grens van Elsene wordt dan nieuwe woonruimte voorzien. De gebouwen in de Europese wijk lenen zich minder voor verbouwingen. (LD)

In het voorjaar werd door NBN (bureau voor normalisatie in België) de nieuwe glasnorm bekendgemaakt. Die norm moet publiek en persoenen beschermen tegen de gevaren van glasverwondingen en doorvallen. Nu pas begint de betekenis van de nieuwe norm voor de bouwsector door te dringen.

De normering is erg ingewikkeld waardoor veel bouwprofessionals risico’s willen uitsluiten door zowel voor binnen en buiten te kiezen voor veiligheidsglas. De Vlaamse Architectenorganisatie (NAV) is bezorgd dat de prijzen van het bouwen daardoor de hoogte in zullen gaan. Door stijgende materiaalprijzen kwam de bouwsector de voorbije jaren al meermaals in de problemen.

De nieuwe norm is volgens NAV wel van belang. Veel lichamelijke letsels worden veroorzaakt door glasbreuk en aanpassingen aan de normering waren dus noodzakelijk. De voorbije maanden plande de organisatie dan ook verschillende informatieavonden voor ruim 500 architecten. Ondanks de nieuwe norm blijft de sector met veel vragen zitten. (LD)

Movie: Bayer ontwikkelt EcoCommercial Building

In de industrie wordt nog altijd onvoldoende aandacht besteed aan energie- en milieuvriendelijke bouw. Dat zegt Wolfgang Plischke, bij het Duitse chemieconcern Bayer verantwoordelijk voor innovatie, technologie en milieu. Nochtans kan het volgens Plischke ook anders. Dat wil Bayer Material Science, de materialendochter van het Duitse concern, bewijzen met zijn EcoCommercial Building.

Vooral isolatie speelt volgens Plischke een belangrijke rol in het verlagen van het energieverbruik van gebouwen. “In de geïndustrialiseerde landen van het noordelijk halfrond, wordt ongeveer 40 procent van de totale energieconsumptie van bedrijven opgebruikt voor de verwarming,” zegt hij. “In warme klimaatzone’s moet de isolatie voor de nodige koelte zorgen. Maar in beide gevallen moet dat zo klimaatvriendelijk gebeuren.”

“In de architectuur van het recente verleden is niet voldoende aandacht besteed aan klimaatvriendelijke constructie,” aldus Plischke, die ook zetelt in de raad van bestuur van Bayer. “In plaats daarvan werden energieverslindende airco’s geïnstalleerd om een aangenaam werkklimaat te creëren in types van gebouwen die al lang niet meer aan de moderne normen beantwoorden.”

Met het gebruik van een aantal Bayer-producten heeft het Duitse chemieconcern in dat kader daarvan de EcoCommercial Building ontwikkeld. “Dat project is een wereldwijd inzetbaar concept voor gebouwen die de uitstoot van broeikasgassen tot nul herleiden,” voert Werkner Plischke aan. “Wereldwijd inzetbaar betekent dat de EcoCommercial Building kan worden aangepast aan de condities in alle mogelijke klimaatzones van de wereld.”

De EcoCommercial Building creëert door de toepassing van diverse technologieën zelf alle energie die het gebouw nodig heeft. Door het gebruik van onder meer polyurethanen van Bayer wordt een ideale isolatie gerealiseerd, waardoor er minder energie moet verbruikt worden voor de verwarming of afkoeling van het gebouw. Die energie wordt vervolgens opgewekt door zonne-cellen, bestaande uit polycarbonaat (makrolon) of polyurethanen.

Indien er onvoldoende zonlicht is, neemt de EcoCommercial Building de nodige energie af uit het elektriciteitsnet. Indien er teveel zonlicht is, slaat het gebouw de overtollige energie op in batterijen, of voert ze af naar het elektriciteitsnet. “De EcoCommercial Building geeft op jaarbasis minstens evenveel energie terug aan het elektriciteitsnet als het er elektriciteit van afneemt.

Daarnaast heeft de EcoCommercial Building ook extra aandacht besteed aan de beglazing. “Daarbij werd berekend hoe het daglicht als lichtbron kan gebruikt worden, zonder warmteverlies te creëren of onnodige warmte aan het gebouw toe te voegen,” aldus nog Wolfgang Plischke. “Ook werkt het gebouw met thermale inertie, de opslagcapaciteit van het beton, de steunbalken en de stenen.”

Dankzij thermale intertie kan in warme klimaatzones de warmte die het gebouw tijdens de dag heeft opgenomen, tijdens de nacht naar buiten onsnappen, zodat het gebruik van air-conditioning overbodig wordt. Verder stelt de Bayer-zegsman dat het gebruik van een aantal materialen van BayerMaterialScience in het bouwproces het gebouw nog verder energie- en milieuvriendelijker maken.

Daarbij wijst Wolfgang Plischke onder meer op het gebruik van polycarbonaat voor transparante daken of muren. “Polycarbonaat heeft niet alleen een hoog isolatiegehalte, maar bij de vervaardiging van dit product is ook veel minder energie nodig dan bij bijvoorbeeld glas,” voert hij aan. “Door hun lage gewicht hebben ze ook minder zware draagstructuren nodig, waardoor ook voor de productie van die structuren minder energie nodig is.”

Verder kan Bayer volgens Wolfgang Plischke ruwe grondstoffen leveren voor solventenvrije coatings en adhesiven, wat eveneens bijdraagt tot een milieuvriendelijke constructie. De eerste EcoCommercial Building zal in de lente van volgend jaar worden gebouwd in de buurt van de Indische hoofdstad New Delhi. Bayer creëert ook een open wetenschappelijk platform om het concept van de EcoCommercial Building samen met diverse geïnteresseerden verder uit te bouwen.

Manfred Rink, hoofd new business bij BayerMaterialScience, stelt dat het principe van de EcoCommercial Building vooral bedoeld is voor zakelijke en industriële gebouwen. Maar de toepassing kan ook gebruikt worden in bijvoorbeeld scholen en dienstensectoren. “Het project richt zich in eerste instantie niet op de residentiële sector,” voert hij aan. “Maar technisch zijn er geen belemmeringen om ook op die markt met de technologie van de EcoCommercial Building te werken.”