handiginhuis.be

Stem Russische Erfgoed is dood

In Rusland is de kunsthistoricus en architectuurwetenschapper Alexei Ilyich Komech overleden. De man werd zeventig en was tot op het einde van zijn leven één van de grote voorvechters voor het behoud van het Russische architecturaal erfgoed. Dat leverde hem de bijnaam ‘Stem van het Russische Erfgoed’ op. Komech stierf op 28 februari 2007 aan de gevolgen van kanker.

Alexei Ilyich Komech werd in 1936 geboren in de Rusissche provincie Tula, maar groeide op in Moskou. Daar studeerde hij aan de Merzlyakov-muziekacademie en de universiteit van Moskou, waar hij zich in 1954 inschreef aan het departement kunstgeschiedenis. Daar werd zijn passie voor architectuur gestimuleerd en in 1959 werd hij inspecteur bij de Monumentenbescherming van de Wetenschappelijke Academie van de Sovjet-Unie.

In 1971 promoveerde hij aan de universiteit van Moskou met een verhandeling over de Russische architectuur voor de inval van de Mongolen in het midden van de dertiende eeuw. De daaropvolgende twintig jaar werkte Komech aan het toonaangevende Russische Staatsinstituut voor Kunststudies. Daar publiceerde hij onder meer over de geschiedenis van de Byzantijnse en Russische architectuur.

“Eén van zijn grootste verwezenlijking is wellicht het opzetten van een departement voor het onderzoek en de inventarisatie van het architecturaal erfgoed van de hele Sovjet-Unie,” aldus The Times. Komech slaagde erin afstand te houden van de politiek, maar door de glasnost en perestroika trad hij meer naar voor om een publieke rol te spelen in het culturele leven van het land.

In 1990 verliet hij het Staatsinstituut voor Kunststudies om hoofd te worden van het departement monumentenbescherming van het Russische ministerie van cultuur. Na het uit elkaar vallen van de Sovjet-Unie keerde Komech echter terug naar het Staatsinstituut voor Kunststudies, waar hij directeur werd van het departement oude Russische kunst. Van 1992 tot 1994 was hij ook directeur van het Onderzoeksinstituut voor Restauratie in Moskou.

In 1994 werd hij directeur-generaal van het Staatsinstituut voor Kunststudies, een functie die hij tot eind vorig jaar zou blijven vervullen. Toen werd hij door zijn ziekte verplicht zijn activiteiten te staken. Tijdens die periode werd een grote reeks wetenschappelijke werken over Russische architectuur gepubliceerd. Zijn speurtocht naar onbekende of ongeïnventariseerde kerken en andere monumenten leiden hem niet alleen door Rusland, maar ook door Georgië, Armenië en andere Europese landen.

Komech was ook een belangrijk architectuurfotograaf en zijn werk over de architectuur van Pskov en Novgorod werd onder meer in Venetië tentoon gesteld. Hij spande zich bovendien bijzonder in voor het behoud van het architecturaal erfgoed van Moskou en Sint-Petersburg en in de Russische hoofdstad was hij een centrale figuur in de stedenbouwkundige ontwikkelingen.

In Sint-Petersburg kwam Komech in conflict met het stadsbestuur, nadat hij zich openlijk en fel had uitgesproken tegen een project van de gasproducent Gazprom, die er een wolkenkrabber wou optrekken, maar volgens Komech daarmee een aanslag pleegde op de skyline en de architecturale eenheid van de stad. Hij verdiende er wel zijn titel ‘Stem van het Russische Erfgoed’ mee.