In het Haspengouwse kastelendorp Gors-Opleeuw staat het bekendste en waardevolste kasteel te koop. Eigenaar Joris Dillen heeft de voorbije jaren zware renovaties uitgevoerd aan het kasteel Gors – ook wel eens ‘Beaufort’ genoemd – en is nu op zoek naar een nieuwe kasteelheer voor zijn domein. Gors-Opleeuw, deelgemeente van Borgloon, is de bezitter van vier kastelen.

Het kasteel van Gors was eeuwenlang de residentie van de Heren van Gorsleeuw. Het kasteel bevindt zich in omvangrijk en ommuurd park met een vijver uit de achttiende eeuw. Bepaalde kenmerken van de U-vormige grondvesten dateren van een zeventiende-eeuwse waterslot. Voorgevel en interieur zijn opgebouwd in Empirestijl. De achterzijde omvat nog een deel van
van het zeventiende-eeuwse renaissancekasteel.

De voorzijde omvat een prachtige zuilenportiek die als een kers op de taart afgewerkt is met een leien koepel . De marmeren ingangshal is meer dan indrukwekkend. Sedert 1986 is het kasteel geklasseerd. De oorspronkelijke kasteelhoeve werd in 1965 afgebroken, maar verderop opnieuw geconstrueerd naar de oude plannen. De oude hoeve is sinds 1986 beschermd.

Zakenman Joris Dillen zegt het kasteel van de eerste tot de laatste centimeter onder handen laten nemen te hebben. Het kasteel was volgens hem volledig vervallen en moesten er erg zware herstellingen doorgevoerd worden. Joris Dillen wenst nu echter zijn kasteeldomein te verkopen, aangezien hij zijn activiteiten heeft verlegd naar bedrijfsinvesteringen. (HJL)

De provincie Antwerpen erfde in 2003 het kasteel Pulhof in Wijnegem, gelegen in een park van 27 hectaren, met als voorwaarde het een culturele bestemming toe te kennen. Het provinciebestuur koos daarbij voor een tweeledige bestemming. Het kasteel met zijn erfgoedaspect zou gerespecteerd worden gezien zijn historisch rijk kader. De minder belangrijke ruimtes zouden een functionele omschrijving krijgen. Om die redenen krijgt het Landgoed Pulhof de nieuwe bestemming als innovatiehuis voor leefcultuur.

Zo zal de bezoeker een blik kunnen werpen op de leefcultuur van het midden van vorige eeuw. Binnen het landgoed worden ruimten gecreëerd voor bedrijven die actief zijn rond het thema leefcultuur. De gehele omschrijving van wonen in al zijn facetten zal er worden aangeboden. Het park kan open gesteld worden voor ontspanningsgebruik . Het poortgebouw krijgt een onthaalfunctie, terwijl er ook vergaderruimten voorzien zijn. Het kasteel zal worden benut voor culturele festiviteiten en als cultureel bedrijvencentrum.

De deputatie weet dat zij beperkt is in hun mogelijke creativiteit van dit domein. Bepaalde gebouwen hebben het statuut van beschermd monument, terwijl het hele domein in een natuurgebied ligt. Ook de beperking van openbaar vervoer en parkeerfaciliteiten zijn niet eenvoudig op te lossen. Toch zal er volgens de provincie een weloverwogen creativiteit nodig om zijn, zodat aan veel factoren het hoofd te bieden. (HJL)

De bouw van een nieuwe fruitveiling in Vrasene loopt serieuze vertraging op. De werken werden immers drie maanden stilgelegd omdat er op het terrein archeologische vondsten werden gedaan. Fruitveiling Profruco had gehoopt de nieuwbouw langs de Provinciale in Vrasene rond de jaarwisseling te kunnen betrekken. Maar die timing blijkt niet realistisch te zijn.

De Archeologische Dienst ontdekte op de site onder meer een grafcirkel van wel 3.400 jaar oud. Het ging om een ronde gracht met een diameter van 27 meter. Op een andere plek vonden de archeologen sporen van een boerenerf uit de IJzertijd terug, vermoedelijk daterend van een paar honderd jaar voor Christus. Zo werden onder meer scherven en gebroken potten boven gehaald.

Ook de administratieve afhandeling zorgde voor extra vertraging. Door het oponthoud van de werkzaamheden blijft Profruco een half jaar langer zitten in haar huidige vestiging, waar plaatstekort en het gebrek aan uitbreidingsmogelijkheden de toekomst van het bedrijf hypothekeerden. Aan de Provinciale Baan in Vrasene zal Profruco beschikken over bijna tien hectare.

Het stadsbestuur van Tielt overweegt een nieuwe schouwburg te bouwen op het Vredespark. Die verrassende wending komt er nadat bekend raakte dat Monumenten en Landschappen het Gildhof wil laten beschermen. Het cultuurcentrum Gildhof is echter verouderd, barst uit zijn voegen en voldoet eigenlijk al een hele tijd niet meer aan de brandveiligheidsnormen en is ook niet meer aangepast aan de huidige programmatie-eisen.

Volgens het stadsbestuur bestaat het gevaar dat Gildhof in 2011 de deuren moet sluiten als het gebouw tegen die deadline niet hebben aangepast aan de normen inzake brandveiligheid. Bovendien zet de huidige schouwburg volgens schepen van cultuur Els De Rammelaere een rem op de programmatie van het cultuurcentrum. Het podium is te klein. Sommige productiehuizen haken meteen af als ze dat horen.

Daarbij komt nog dat ook het comfort van de bezoekers te wensen overlaat. Er is volgens Erik Demoen, directeur van het Gildhof, onder meer te weinig beenruimte in de schouwburg, terwijl ook de foyer te klein is en er geluidsinterferentie is tussen de verschillende zalen en lokalen. Bovendien is er ook geen lift. Het stadsbestuur werkte aan een eindrapport voor de renovatie, maar duiken plots beschermingsplannen op.

Uit de voorstelling van de inventaris van het bouwkundige erfgoed in Tielt is gebleken dat Monumenten en Landschappen ernstig overweegt om het Gildhof te beschermen als monument omwille van zijn historische en architecturale waarde. Daardoor zou de verbouwing van het Gildhof wel eens in het gedrang kunnen komen. De Rammelaere wil in elk geval ook het huidige Gildhof bewaren als cultureel gebouw.

Vlaams minister van ruimtelijke ordening Dirk Van Mechelen heeft de Kolonie van Merksplas uitgeroepen tot proefproject van Monumentinvest. Hierdoor zou er op relatief korte termijn geld gevonden worden om met de renovatiewerkzaamheden te starten. Het gemeentebestuur is sinds dit jaar eigenaar van de Kolonie van Merksplas, maar kan de renovatie van de kapel en de grote boerderij niet uit eigen zak betaald kan worden.

Minister Dirk Van Mechelen zegt de gemeente volledig te willen steunen om de renovatie van de Kolonie van Merksplas tot een goed einde te brengen. Burgemeester Frank Wilrycx nodigde de minister in februari van dit jaar minister Dirk Van Mechelen uit om in het kader van de Monumentenstrijd een kijkje te komen nemen op het domein. Minister Van Mechelen maakte toen onmiddellijk twee miljoen euro vrij voor de restauratie van de kapel.

Maar voor de grote boerderij is zeker twintig miljoen euro nodig. Daarvoor had de minister naar eigen zeggen de medewerking van alle ministers nodig en moesten ook privépartners gevonden worden. Dat leidde uiteindelijk tot het project Monumentinvest. De Kolonie van Merksplas wordt daarvoor het proefproject, waarna de Vlaamse regering het betrokken decreet evalueert.

In de praktijk betekent dit dat er een Vlaamse participatiemaatschappij werd opgericht die zich tot doel stelt om publieke en private partners samen te brengen om de herbestemming van de Kolonie van Merksplas te realiseren. Nog deze herfst zouden die partners moeten gevonden worden. Als ook de haalbaarheidsstudie klaar is, kan de renovatie in de lente van volgend jaar worden gestart.

De restauratie van het Hotel Normandie in Koksijde heeft de Vlaamse Monumentenprijs 2007 gewonnen. Dat maakte Vlaams minister van monumentenzorg Dirk Van Mechelen bekend gemaakt naar aanleiding van het slotfeest van de Open Monumentendag 2007. Hotel Normandie is een opvallend gebouw in “bootstijl” langs de Koninklijke Baan in Koksijde. Het gebouw wordt op dit ogenblik gebruikt als restaurant.

Het Hotel Normandie dateert van 1936 en is een creatie van de Oostduinkerkse architectenbroers Laurent en Willy Bruggeman, die in de toenmalige architectuurtijdschriften geprezen werden als modernisten. Het gebouw stond een tijdlang leeg en raakte zwaar beschadigd. De restauratie was bovendien niet evident, want het gebouw kende een aantal structurele gebreken.

Bovendien moest het als publieke toegankelijke ruimte aan een aantal eisen inzake toegankelijkheid en brandveiligheid kunnen voldoen. De restauratie is volgens minister Van Mechelen uitermate geslaagd. Hij noemt het project een schitterend voorbeeld van herbestemming. “Of misschien beter hergebruik, want de oorspronkelijke functie bleef bewaard,” aldus de minister.

Het imposante Colosseum in het centrum van Rome verkeert in bijzonder slechte staat. Vooral de muren hebben bijzonder zwaar te lijden gehad. Vermoed wordt dat het in de eerste plaats toeristen zijn die originele stenen van het bijna tweeduizend jaar oude amfitheater, waar vroeger gladiatoren vochten en zeeslagen plaatsvonden, als aandenken meenemen. De Romeinse overheid heeft een striktere bewaking beloofd.

Het Colosseum trekt jaarlijks naar schatting vijf miljoen bezoekers en sommigen van die toeristen gebruiken de kleine, scherpe stenen die op de grond liggen als werktuig om stukjes steen uit de muren te kappen. Ooggetuigen zouden gezien hebben dat ook ‘s nachts buitenlanders stukken uit de muren wrikken. Angelo Bottini, de intendant van de archeologische schatten, zegt dat de controle zou verscherpt worden.

Ook talrijke daklozen hebben een onderkomen gevonden rond het Colosseum en laten er hun sporen na. Bovendien wordt de antieke arena steeds meer ontsierd door vuilnishopen in de buurt en door graffiti en gekrabbel op de muren. Men vindt er zowel namen van Amerikaanse toeristen als boodschappen van amoureuze aard. Vaak beginnen toeristen op de muren te schrijven tijdens de lange wachttijden aan de ingang van het monument.

Ook de restauratie, die wegens geldgebrek steeds opnieuw wordt onderbroken, heeft sporen achtergelaten. Talrijke afsluitingen en bouwmaterialen maken verpesten het uitzicht van de arena. Ander opmerkelijk feit is dat de legendarische katten, die het Colosseum sinds decennia bevolkten, de omgeving hebben verlaten. De oorzaak daarvan is nog niet achterhaald.

Minister Van Mechelen eist de dringende restauratie van het kasteel Blondel de Beauregard in Viane bij Geraardsbergen. Het beschermde kasteel, omgeven door een park en vijver, omvat een hoofdgebouw met poortgebouw, orangerie en paardenstal. Vooral de centrale zeszijdige toegangstoren verkeert in heel slechte staat. De administratie van minister Van Mechelen zal de eigenaar verplichten om zijn restauratiebelofte na te komen.

Het historische pand werd in de achttiende eeuw gebouwd door de toenmalige heer van Viane. Door een huwelijk kwam het in handen van de familie Blondel de Beauregard. Over de huidige bezitter is er veel meer vaagheid. Sinds 1990 is het monument eigendom van de naamloze vennootschap Kasteel de Beauregard, die slechts bestaat uit twee Nederlandse vennoten.

De maatschappelijke zetel van de vennootschap werd in 1999 verplaatst van Geraardsbergen naar Herent. Twee jaar later volgde er nogmaals een verhuizing. Volksvertegenwoordiger Guido De Padt, zelf een gewezen inwoner van Viane, kaartte het verval van het kasteel aan bij minister Van Mechelen. Die erkende dat het gebouw in bijzonder slechte staat verkeert en zienderogen verder aftakelt.

In 2004 werd het kasteeldak door de eigenaars gerestaureerd. Toen hadden zij ook een volledige kasteelrenovatie beloofd. Maar daarmee is nog altijd steeds geen begin gemaakt. Minister Van Mechelen wil de eigenaar nu via juridische weg dwingen om zijn restauratiebelofte na te komen.

De Kazandmolen uit Rumbeke is volledig gerestaureerd. Het beschermde monument is toegankelijk na afspraak en tijdens bepaalde evenementen. In de negentiende eeuw telde Groot-Roeselare nog ruim vijftig molens. Vandaag schiet daarvan echter alleen de Kazandmolen over. De molen is in privéhanden, maar de eigenaars beslisten vorig jaar de stenen windmolen te restaureren.

De huidige restauratie vergt een investering van 120.000 euro. Daarvan wordt de helft gedragen door een Vlaamse restauratiepremie. De provincie en stad kwamen elk met 19.530 euro over de brug. De gerestaureerde molen ziet er nu opnieuw uit zoals hij werd heropgericht na een zware brand in november 1954. De vorige restauratie dateerde al van 1982. Daarbij was de romp al volledig opgeknapt.

Ook de oorspronkelijke maalderijapparatuur werd in de molen geïnstalleerd. De Kazandmolen kan daardoor zowel op windkracht als op motorkracht werken. De combinatie van verschillende energiebronnen onder hetzelfde molendak is volgens kenners bijzonder. In het Brusselse Rijksarchief is onlangs een bouwvergunning voor de Kazandmolen opgedoken. Het gaat om een oprichtingsoctrooi dat werd afgeleverd door keizerin Maria-Theresia.

De renovatie van het graf van Emile Verhaeren in Sint-Amands wordt uitgesteld. Oorspronkelijk was de renovatie voorzien voor dit najaar, maar werd verschoven naar de lente van volgend jaar. De renovatie wil de grafsite op een hoger niveau brengen zodat ze bij hoog water niet altijd onder water loopt. Op 7 oktober brengt Sint-Amands hulde aan het monument. Die dag is het immers tachtig jaar geleden dat het monument werd ingehuldigd.

Door het optrekken van het grafmonument, zal het in de toekomst vanop afstand weer beter zichtbaar moeten zijn. Ook de vlakbij gelegen Marthe Massin-tuin, genoemd naar de vrouw van Emile Verhaeren, wordt in een nieuw kleedje gestoken. Een maquette van de nieuwe grafsite zal op 7 oktober tentoon gesteld worden in het provinciaal Emile Verhaerenmuseum in Sint-Amands.

Die dag is het tachtig jaar geleden dat het grafmonument van de schrijver werd ingehuldigd. Er wordt op 7 oktober dan ook een herdenking worden georganiseerd. Opmerkelijk daarbij is de interesse van de Bulgaarse stad Starazagora, die rond de figuur van Verhaeren de vriendschapsbanden met Sint-Amands wil versterken. Verhaeren is volgens Freddy Sarens, burgemeester van Sint-Amands, bijzonder populair in Bulgarije.