Om de vraagprijs van panden kunstmatig drukken, huren Nederlandse malafide vastgoedhandelaren bendes junks in. Op die manier willen deze handelaren overlast creëren rond de panden waarin ze geïnteresseerd zijn, zodat de prijzen wegens gebrek aan aantrekkingskracht bij het brede publiek naar beneden zouden gaan. Dat is gebleken uit een onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam.

“Het pand wordt door de overlast steeds moeilijker te verkopen en de woning kan door de louche vastgoedhandelaar vaak voor een prikkie worden opgekocht,” aldus de Nederlandse krant De Telegraaf. “Hij verkoopt de woning na het terugtrekken van zijn dakloze medewerkers met veel winst door.” De onderzoekers kon echter niet zeggen hoe dikwijls er naar deze praktijken teruggegrepen wordt.

“Het is een verschrikkelijk foute manier om voor weinig geld in bezit te komen van een woning,” aldus de onderzoekers. “In vastgoed gaat veel geld om. Het draait om financieel gewin. Wie geconfronteerd wordt met een ingehuurde groep zwervers en junkies, heeft volgens hen wel degelijk een probleem. “Probeer bijvoorbeeld maar eens te bewijzen dat ze expres zijn ingehuurd om overlast te veroorzaken,” voeren ze aan.

Een woordvoerder van de immobiliënorganisatie zegt nog nooit eerder gehoord te hebben van dergelijke praktijken, maar men geeft toe dat het een uiterst kwalijke zaak is. De woordvoerder stelde echter wel dat er voor vastgoedhandelaren eenvoudiger manieren zijn om hun winsten kunstmatig op te drijven, zoals fraude met taxirapporten en hypotheken. Maar hij voegt er wel aan toe niets uit te sluiten.

Met ruim driekwart eengezinswoningen scoort België een stuk boven het Europees gemiddelde van 53 procent. Toch is ons land geen koploper, want in Groot-Brittannië en Ierland is het aandeel van de appartementen nog kleiner. Dat blijkt uit de studie ‘Woning en woonomgeving in België’ van de professoren Dominique Vanneste (KU Leuven), Luc Goossens (UA) en Isabelle Thomas (UCL).

De auteurs noemen het opvallend dat 43 procent van de eengezinswoningen rijhuizen zijn. Dat is bijna dubbel zoveel als het Europese gemiddelde van 26 procent. Als we toch in appartementen wonen, dan kiezen we meestal voor kleine gebouwen met niet meer dan negen buren. Slechts één Belgisch appartement op de elf is ingebed in een groter gebouw. Net geen 80 procent van de Belgen is nu eigenaar. In Zwitserland bezitten slechts 37 procent van de gezinnen een huis of appartement.

De Belgische woningen zijn van de goedkoopste in Europa. Ons land moet eigenlijk enkel Duitsland laten voorgaan, want daar is wonen nog merkelijk goedkoper. Toch blijkt uit een studie van het ERA-netwerk van vastgoedmakelaars, dat Belgische woningen de vergelijking met de rest van Europa op heel wat vlakken goed doorstaan. Heel goed zelfs, want met een gemiddelde bewoonbare oppervlakte van 175 vierkante meter woont bijna niemand groter.

In Zwitserland en Spanje schommelt het gemiddelde rond 150 vierkante meter, om dan te zakken naar 140 vierkante meter in Groot-Brittannië, Zweden en Nederland, 130 vierkante meter in Griekenland, Duitsland en Oostenrijk. Frankrijk is hekkensluiter met net geen 120 vierkante meter. Alleen Luxemburg doet met een gemiddelde van 180 vierkante meter heel wat beter.

In het stedelijk gebied Mechelen mogen de volgende jaren bijna duizend woningen worden gebouwd. Dat heeft de Vlaamse regering bekend gemaakt. Daarvoor worden een aantal woonuitbreidingsgebieden omgezet in woongebied. De belangrijkste woongebieden zijn Stuivenberg in Mechelen en de Maenhoevevelden in Sint-Katelijne-Waver. De Spreeuwenhoek in Muizen blijft deels woonuitbreidingsgebied en deels landbouwgebied.

Over Spreeuwenhoek zegt burgemeester Bart Somers echter te twijfelen dat de leefbaarheid van een landbouwbedrijf op termijn gegarandeerd zal kunnen worden. De plannen voor het woonuitbreidingsgebied Spreeuwenhoek zijn al relatief concreet. Er komen 250 woningen met ruime kavels. Bovenop het Gemeentelijk Ruimtelijk Uitbreidingsplan wil het Mechels stadsbestuur nog extra ruimte vrijmaken voor 670 bijkomende woningen.

De Arsenaalsite – ongeveer 75 hectare groot – achter het Mechels station wordt ontwikkeld. Behalve voor de NMBS worden hier ook mogelijkheden geschapen voor nieuwe bedrijven. Een deel van het gebied wordt gesaneerd en door de aanleg van een nieuwe brug komt er een betere verbinding met de E19-autostrade. Tussen de sporen en de centrale werkplaats komt een boulevard waar ruimte is voor kleinhandel, kantoren en mogelijk een concertzaal.

Ook het bedrijventerrein Stuivenberg wordt verder ontwikkeld. Dertig hectaren van het stedelijk gebied worden gereserveerd voor bos en groen. Die liggen langs de Dijlevallei en de Vrouwvlietvallei. Het militair domein wordt definitief herbestemd tot bosgebied. Aansluitend op de nieuwe woonwijk van Stuivenberg komt ook een nieuw stadsbos.

Vlaams minister van Wonen Marino Keulen heeft een oproep gelanceerd voor projecten die informeren en sensibiliseren rond het concept levenslang wonen. Keulen maakt daarvoor 375.000 euro vrij. Het concept levenslang wonen mikt op toegankelijke, veilige en comfortabele woningen voor een zo breed mogelijke groep van bewoners. Het gaat ook om een bepaald aanbod aan woningen in een bepaalde wijk of buurt.

Bedoeling is dat via het concept mensen levenslang kunnen blijven wonen binnen de vertrouwde omgeving, ongeacht hun gezinssituatie of fysieke toestand. Minister Keulen wil het woonconcept steunen. “Met de toenemende vergrijzing van de bevolking wordt dit concept nog belangrijker,” voert hij aan. “In 2012 zal één op vier Vlamingen ouder zijn dan zestig jaar.”

Ouder kunnen worden in de eigen woonomgeving, met familie en vrienden in de buurt, is volgens de minister de wens van menig Vlaming. Keulen voorziet 375.000 euro om de loon- en werkingskosten van projecten rond levenslang wonen te subsidiëren. Wie een project op poten wil zetten, kan een aanvraagformulier en extra informatie terugvinden op www.bouwenenwonen.be/levenslangwonen.

De Belgische woningen zijn relatief oud. Eén op de zeven heeft nog de Eerste Wereldoorlog meegemaakt, één op de zes werd gebouwd tijdens het interbellum. Eén woning op de drie in dit land is dus meer dan 60 jaar oud. Daarmee ligt de gemiddelde leeftijd van onze woningen aanzienlijk hoger dan in de hele Europese Unie, waar minder dan een kwart van de huizen en appartementen van vóór 1945 dateert.

Dat blijkt uit de studie Woning en woonomgeving in België, waarin de professoren Dominique Vanneste (KULeuven), Luc Goossens (UA) en Isabelle Thomas (UCL) het Belgische woningbestand analyseren. Dat relatief oude woningbestand is vooral het gevolg van de vroege industrialisatie in ons land. In de 19de eeuw zijn in heel wat Belgische steden en in het Waalse steenkoolbekken snel veel woningen gebouwd.

Veel van die woningen worden nu nog steeds bewoond. Het redelijk bescheiden aandeel van moderne woningen – gebouwd na 1981 – bedroeg in 2001 22procent. In heel Europa is bijna 30 procent van de huizen en appartementen van recente datum. In verhouding wonen meer alleenstaanden in de oudere woningen. Meer dan één op de vijf Turkse en Marokkaanse gezinnen woont in huizen en appartementen die gebouwd zijn vóór 1919. Dat is relatief meer dan de andere nationaliteiten in ons land.

Het stadsbestuur van Hasselt zet een rem op de appartementsbouw. Er wordt immers volop geïnvesteerd in de constructie van flatgebouwen, terwijl er juist nood is aan eengezinswoningen. De Hasseltse burgemeester Herman Reynders wil niet langer dat oude huizen plaats maken voor de bouw van appartementen. Het Limburgse provinciebestuur heeft de bouwverordening goedgekeurd.

Sylvain Sleypen, gedeputeerde voor ruimtelijke ordening, stelt dat het vandaag een trend is dat eengezinswoningen verkocht worden aan bouwpromotoren die de woning afbreken en op die plaats appartementen bouwen. “We willen die appartementisering tegengaan,” voert hij aan. “Bovendien willen we op die manier ook de typische aard van de dorpskernen behouden.”

Volgens Sleypen is het de bedoeling om woningen terug betaalbaar te maken voor jonge gezinnen. “Zij kunnen natuurlijk financieel niet op tegen de grote bouwpromotoren die de oude woningen opkopen om er appartementen te bouwen,” voert hij aan. “Voor promotoren is het zeer rendabel om een appartementsblok uit de grond te stampen, maar dit gaat ten koste van de kinderen die speelruimte verliezen.”

Burgemeester Herman Reynders stelt dat er in Hasselt nog mogelijkheden genoeg zijn om appartementen te bouwen. “Daar moeten de oude huizen geen plaats voor maken,” voert hij aan. “Ook mogen huizen niet meer omgebouwd worden tot meerdere studio’s of appartementen. Uitzondering zijn de huizen groter dan 250 vierkante meter. Ook een uitzondering zijn de kangoeroewoningen waar familieleden onder hetzelfde dak, maar toch apart wonen.”

Het Limburgse provinciebestuur hoopt dat andere gemeenten het Hasseltse voorbeeld zullen volgen. “We denken er aan om als provinciebestuur zelf in een aantal streken waar de eengezinswoningen typerend zijn, die bouwverordening op te leggen,” aldus nog Sylvain Sleypen.

In Wallonië huurt 6,3 procent van de bevolking een sociale woning. Zo blijkt uit het activiteitenverslag 2006 van de Waalse huisvestingsmaatschappij SWL. In totaal wonen 99.173 Waalse gezinnen of 215.205 mensen in een sociale woning. Hun toestand gaat erop achteruit. Slechts 20,2 procent van de gezinshoofden heeft een baan. Bovendien blijkt de bouw van nieuwe sociale woningen de vraag niet te volgen.

In tien jaar tijd is het aantal actieve gezinshoofden dat een sociale woning huurt met een derde gedaald. 76,3 procent van de huurders leeft van een uitkering. Het gaat om gepensioneerden en bruggepensioneerden (31 procent) en werklozen (28,8 procent). De leefloners vertegenwoordigen 5,5 procent en 7,6 procent krijgt een ziekte- of invaliditeitsuitkering. De sociale huisvesting kampt met lange wachtlijsten en de kans is klein dat de toestand zal verbeteren.

Eind 2005 stonden 48.824 gezinnen op een wachtlijst. Indien men rekening houdt met de gezinnen die op meerdere lijsten staan, komt men aan zo’n 42.000 kandidaten. Meer dan driekwart van hen moet rondkomen met een inkomen dat niet hoger ligt dan 10.000 euro voor een alleenstaande of 13.500 euro voor samenwonenden. De wachttijd voor een sociale woning bedraagt zes jaar. In 2005 kwamen 7.363 sociale woningen of 6,9 procent vrij.

Dat betekent één woning voor zes aanvragers. De bouw van nieuwe sociale woningen volgt de vraag niet. In 2006 werden 516 woningen opgeleverd. Voor 599 woningen werd de bouw gestart en er waren plannen voor 846 andere woningen.

België zit iets boven de Europese middenmoot wat het woningbezit betreft. Gemiddeld heeft zeventig procent van de Belgen een eigen woonst, tegenover zestig procent van de Europeanen. Ierland, Spanje en Griekenland scoren ver boven het gemiddelde. Dat blijkt uit de studie ‘Woning en woonomgeving in België’, die de cijfers van de socio-economische enquête van 2001 analyseert en internationaal vergelijkt.

In de meeste landen zijn huizen koopwoningen en worden appartementen verhuurd. Dat geldt niet voor België. Bij ons bevat de huursector bijna evenveel eengezinswoningen als appartementen. Tegenover andere Europese landen heeft België een vrij oud woningbestand. In ons land dateert 15 procent van de woningen van voor 1919 en 17 procent van tussen de twee wereldoorlogen.

In Europa is gemiddeld 11 procent van de woningen gebouwd voor 1919 en 12 procent in het interbellum. Tenslotte blijkt ook nog dat in België één op de vijf Turkse en Marokkaanse gezinnen in huizen wonen die gebouwd zijn voor 1919, dat is meer dan de andere nationaliteiten. Ook alleenstaanden wonen vaker in oudere woningen. Gehuwden betrekken vaker nieuwe woningen en gezinnen met kinderen verblijven in de nieuwste huizen.

De sociale appartementen in de Brusselse Marollen laten veel te wensen over. Daarover hebben aantal buurtbewoners geklaagd. Ze stellen dat de situatie stilaan compleet onleefbaar is geworden. De sociale huisvestingsmaatschappij De Brusselse Haard, eigenaar van de gebouwen, heeft beloofd maatregelen te nemen en de appartementen te zullen renoveren. De werken zouden nog dit jaar van start gaan.

De sociale appartementsblokken aan de Miniemenstraat verkeren in een bijzonder slechte staat. Volgens de bewoners werden de gebouwen de jongste jaren ook helemaal niet meer onderhouden. Er zijn onder meer problemen met de afvoer, de vloeren en kapotte ruiten. Ook de verlichting is defect. Bovendien wordt er geklaagd over rondzwervend afval. Maar ook de veiligheid in de buurt is volgens de bewoners een probleem.

De Brusselse Haard geeft toe dat de staat van de appartementsblokken heel slecht is. “De gebouwen zijn totaal verouderd en zijn dringend aan renovatie toe,” aldus de sociale huisvestingsmaatschappij. “De slechte staat van de gebouwen trekt ook criminelen en ander gespuis aan. We zullen de blokken binnenkort opknappen. Als alles goed gaat starten eind dit jaar de werken om de blokken één voor één helemaal te renoveren.”

De Brusselse Haard zegt alle complexen één voor één te zullen vernieuwen, met inbegrip van de gevels en de terrassen. In totaal gaat het om een 150-tal appartementen.

Tegen april volgende jaar zullen er 75 van de 218 woningen van de Gentse Dampoortwijk gerenoveerd zijn. Daarmee haalt het project Bouwblokrenovatie de doelstelling die drie jaar geleden naar voor werd geschoven. Betaalbaar wonen is volgens de Gentenaars één van de pijnpunten van de stad. Met het proefproject Boublokrenovatie wou het Gentse stadsbestuur daar een antwoord op vinden.

In 2005 bakende Gent een zone af van acht straten in de Dampoortwijk. In die zone liggen 218 vooral kleinere woningen. Met steun van de federale overheid kon het stadsbestuur verbouwers in dat gebied tijdelijk tot de helft subsidiëren. Met de andere bestaande subsidies erbij, worden sommige werken daardoor tot 70 procent gesubsidieerd. Kandidaat-verbouwers mochten tot eind vorige maand projecten indienen.

Volgens Duurzaam Huis doet dit projecten de hele wijk heropleven. “Niet alleen wordt er op korte termijn heel wat verbeterd in de huizen, we proberen ook een nieuwe wijkdynamiek op gang te brengen,” aldus de organisatie. “De bewoners leren elkaar kennen – ook al door samen te werken aan bijvoorbeeld de isolatie van verschillende daken tegelijkertijd, wat de kosten kan drukken.”

Uiteindelijk zal het project 799.000 euro hebben gekost. Er wordt nu verder gekeken naar nieuwe mogelijkheden. Volgens schepen van woonbeleid Karin Temmerman is het niet onmogelijk dat deze Boublokrenovatie-projecten in de toekomst gekoppeld worden aan stadsvernieuwings-programma’s. Daardoor kan volgens haar de impact nog groter zijn.